“Met Brains4Buildings werken we samen om nieuwe kennis te ontwikkelen”
Mirjam Harmelink (projectleider) en Laure Itard (Scientific Project Coördinator) van Brains4Buildings
Het Unica Innovation Center stimuleert kennisontwikkeling en innovatie door samenwerking in Brains4Buildings (B4B), een consortium van 39 organisaties dat met machine learning en kunstmatige intelligentie (AI) werkt aan energiebesparing en comfortverbetering in gebouwen. Projectleider Mirjam Harmelink en Scientific Project Coördinator Laure Itard van B4B delen de voorlopige resultaten en hun toekomstvisie voor wanneer het project eind 2025 afloopt.
Brains4Buildings (B4B) ging van start nadat prof. dr. Laure Itard in 2021 werd benoemd tot Hoogleraar Energie-epidemiologie aan de Faculteit Bouwkunde en de Gebouwde Omgeving aan de TU Delft. “We hadden speciaal voor de gelegenheid een minicongres georganiseerd en deden een open oproep voor een innovatieproject dat werd gesubsidieerd door de overheid”, vertelt Mirjam Harmelink, programmamanager bij TU Delft en projectleider van B4B. “Tientallen partijen, waaronder Unica, bleken geïnteresseerd in samenwerking om nieuwe kennis te ontwikkelen en in contact te komen met andere marktpartijen, kennisinstellingen en studenten – de technisch medewerkers van de toekomst.”
Energieflexibiliteit
De leerstoel Energie-epidemiologie richt zich op prestatieanalyse, diagnose en optimalisatie van energiesystemen, op nationaal niveau, en ook in gebouwen. Laure: “Grote gebouwen hebben vaak omvangrijke energiesystemen waarin meerdere installaties worden gecombineerd. De kans dat er in zo’n complex systeem ongemerkt een onderdeel kapot gaat, is groot. Zelfs in de modernste gebouwen gaat 10-30% van de energie verloren door defecte installaties of onjuist gebruik van de systemen. We wilden oplossingen bedenken om sneller te kunnen zien waar het misgaat. Door gebouwen intelligenter te maken kun je het energieverbruik en -verlies beperken, maar ook het comfort verhogen, kosten verlagen en inspelen op de toenemende vraag naar energieflexibiliteit.”
Big data
B4B richt zich op het ontwikkelen van methoden om big data van slimme meters, gebouwbeheersystemen en Internet of Things-apparaten te benutten via efficiëntere machine learning en AI-modellen en algoritmes die gebruikmaken van installatie-ontwerpkennis. Het project is opgedeeld in vijf ‘werkpakketten’ gericht op bestaande utiliteitsgebouwen. Unica heeft zich aangesloten bij twee werkgroepen. De werkgroep ‘Intelligente controlestrategieën voor energieflexibiliteit’ richt zich op manieren om gebouwen flexibel aan te sturen in relatie tot energievraag en -aanbod, waarmee Unica netcongestie wil helpen voorkomen. De andere werkgroep ‘Slimme, gebruiksgerichte interfaces en feedback’ onderzoekt hoe gebruikers van gebouwen meer kunnen doen voor een energiezuinige en comfortabele leefomgeving. Het Unica Innovation Center speelde binnen B4B een belangrijke rol met het opzetten van een living lab, waarin diverse onderzoeken zijn uitgevoerd naar slimme gebouwaansturing en energieflexibiliteit.
“Bedrijven die teams vormen waarin data-experts samenwerken met installatiespecialisten, positioneren zich optimaal voor de toekomst” (Laure)
Kennisdeling
“De partijen in ons consortium hebben meestal geen gigantisch innovatiebudget, maar zien wel de noodzaak van innovatie”, zegt Mirjam. “Ze hebben goede ideeën over waar hun klanten behoefte aan hebben, maar ervaren dat het lastig is om daar alleen mee aan de slag te gaan en data goed te interpreteren. Gezamenlijk kun je veel sneller producten en diensten ontwikkelen. Je moet er dan wel voor openstaan om kennis te delen. De bedrijven die zijn aangesloten bij B4B zien de meerwaarde van samenwerking en vertrouwen elkaar genoeg om dat te durven. De interesse om kennis te delen neemt zelfs toe. Dat is precies wat we willen: dat onderzoeksresultaten breed worden gedeeld en de kennisuitwisseling doorgaat, ook na de geplande afronding van het project.”
Resultaten
Sinds de start heeft B4B al veel bereikt. Laure: “We hebben een platform ontwikkeld waarmee we data van verschillende systemen kunnen uitwisselen en interpreteren, en werken aan betere diagnosemethoden. De focus is verbreed van alleen energie-efficiëntie naar ook gebruikerscomfort. AI-technologie wordt steeds vaker nuttig ingezet om de fysieke wereld te verbeteren. De living labs zijn echt gaan leven en de vastgoedmarkt toont nu ook belangstelling voor ons werk.”
Mirjam vult aan: “Bijzonder is de onverminderd hoge opkomst tijdens consortium meetings; er is een echte community ontstaan. Er is toenemende betrokkenheid van studenten en we zien dat bedrijven de opgedane inzichten in de praktijk brengen. Zo heeft Unica in 2024 nieuwe diensten ontwikkeld en software toegevoegd aan het online platform Building Insight. Dankzij de onderzoeken heeft het Unica Innovation Center vooruitgang geboekt in het realiseren van energiebesparing en flexibele aansturing van gebouwen. Hiermee helpt Unica klanten verduurzamen en kosten reduceren.”
“We willen dat onderzoeksresultaten breed worden gedeeld en de kennisuitwisseling doorgaat, ook na dit project” (Mirjam)
Duurzame toekomst
Het samenkomen van gebouwtechnologie en AI biedt grote kansen, maar vraagt ook om nieuwe vaardigheden. “Hoe meer intelligentie je toevoegt aan gebouwen, hoe kwetsbaarder je wordt als het gaat om privacy”, zegt Mirjam. “Deze dreiging wordt in mijn ogen nog onderschat.”
Laure signaleert daarnaast een kloof tussen de dagelijkse business en technologische ontwikkeling. “Bedrijven die teams kunnen vormen waarin data-experts samenwerken met installatiespecialisten, positioneren zich optimaal voor de toekomst. Het verbinden van deze werelden creëert niet alleen betere oplossingen voor bestaande uitdagingen, maar opent ook deuren naar volledig nieuwe diensten en verdienmodellen.”
Mirjam besluit: “B4B laat zien dat samenwerking de sleutel is tot innovatie. Het vraagt lef om gebaande paden te verlaten, maar uiteindelijk zijn het de organisaties die durven te experimenteren, die de gebouwde omgeving van morgen vormgeven. Zij maken gebouwen energiezuiniger, comfortabeler en klaar voor een duurzame toekomst.”
