Innoveren met impact met het Xcellerate-programma

Marijke Enserink (Unica Innovation Center) en Floris Hoogstraten (NLMTD)

Het Unica Innovation Center heeft, ondersteund door NLMTD (gespecialiseerd in innovatie binnen de energietransitie), in 2024 een indrukwekkend innovatieprogramma neergezet: Xcellerate. Marijke Enserink (senior innovation manager bij Unica) en Floris Hoogstraten (innovatiemanager bij NLMTD) geven een kijkje achter de schermen hoe Unica werkt aan nieuwe, strategische oplossingen op het gebied van verduurzaming en de energietransitie.

Het Unica Innovation Center is een onafhankelijke afdeling gericht op het ontwikkelen van strategische innovaties en nieuwe concepten voor Unica. “Vanuit mijn achtergrond als industrieel ontwerper weet ik dat technici een idee het liefst tot in de kleinste puntjes uitwerken voordat ze het presenteren. Dat duurt vaak lang en als daarna blijkt dat de klant er niet op zit te wachten, heb je al het werk voor niets gedaan. Bij het Unica Innovation Center doen we het daarom anders”, zegt Marijke. “Een belangrijk principe van onze innovatiewerkwijze is dat we in heel korte tijd experimenteren met vraagstukken. Om te weten of je op de goede weg zit, is het belangrijk dat je snel leert, toetst bij klanten en ontdekt wat wel of juist niet werkt voordat je groter investeert.”

Innovatieversneller

In 2024 ging het Unica Innovation Center van start met het Xcellerate-programma. Dit is een innovatieversneller, waarbij drie teams in drie maanden tijd een idee mochten uitwerken tot een prototype dat goed genoeg is om te kunnen testen bij een klant. Het startpunt voor deze innovatiewedstrijd was een eerder gehouden trendonderzoek naar de tien meest relevante thema’s voor Unica op het gebied van verduurzaming en de energietransitie in de gebouwde omgeving. “Uit dat onderzoek hebben we de drie meest veelbelovende richtingen gekozen die onze strategie ondersteunen”, vertelt Marijke. “Dat waren ‘energy solutions’, ‘energy storage & management’ en ‘smart installations’. Hiermee wilden we in drie maanden tijd naar iets concreets toewerken. Onder leiding van onze innovatiemanagers en met externe ondersteuning van NLMTD hebben we de ideeën en teams door deze snelkookpan geloodst.”

“Het is knap hoe het innovatieteam haar eigen koers vaart en tegelijk de organisatie weet aan te haken” (Floris)

Pragmatische aanpak

“We hebben het heel pragmatisch aangepakt”, zegt Floris. “Eerst hebben we met het Executive Committee van Unica een overkoepelende visie geformuleerd. De drie Xcellerate-projecten moesten hierop aansluiten. Bij de aftrap van het programma tijdens een brainstormdag hebben we voor elk van de drie thema’s een team samengesteld van medewerkers uit de verschillende bedrijvenclusters. Zij gingen gelijk aan de slag om de eerste bevindingen om te zetten in ideeën die we verder konden toetsen en uitwerken.”

Het Unica Innovation Center hield continu een vinger aan de pols. “We organiseerden wekelijks stand-ups, vroegen input aan collega’s en maakten tussentijds snelle keuzes over wat wel en niet verder te onderzoeken.” In totaal zijn er meer dan 30 diepte-interviews met potentiële klanten gehouden, werden er LinkedIn-campagnes opgezet om feedback te krijgen, en is zelfs een prototypewebsite gebouwd om concepten te testen. “Het was een ontzettend intensieve, maar leuke en inspirerende periode”, aldus Floris.

Xcellerate Innovatie Event

Tijdens het Xcellerate Event op 2 juli 2024 mochten de drie teams het resultaat van hun inspanningen pitchen aan de Raad van Bestuur en zo’n 100 collega’s van Unica. Team ‘energy solutions’ presenteerde een AI-tool voor verduurzamingsexperts bedoeld om interne expertise beter te delen. Team ‘smart installations’ had een concept ontwikkeld dat gebruikers meer invloed geeft op hoe een pand gebruikt wordt. Team ‘energy storage & management’ kwam unaniem als winnaar uit de bus met een slimme energiehub om ondernemers op bedrijventerreinen te helpen om collectief het energieverbruik te optimaliseren en netcongestie te verminderen.

De hoge kwaliteit van de prototypes is volgens Floris te danken aan de professionaliteit van het Unica Innovation Center. “Het is heel knap hoe het innovatieteam haar eigen koers vaart en tegelijk de organisatie weet aan te haken, ook als het gaat om ‘spannende’ innovaties die gevolgen hebben voor de manier waarop je als organisatie dingen doet.” Marijke prijst de grote betrokkenheid van de Unica-bedrijven en -medewerkers. “We hebben iets losgemaakt, maar we doen het niet alleen. Steeds meer collega’s weten ons te vinden en voelen zich eigenaar van innovaties binnen Unica. Er is een innovatie-community ontstaan van innovatie-ambassadeurs.”

“Om te weten of je op de goede weg zit, is het belangrijk dat je snel leert en ontdekt wat wel en niet werkt” (Marijke)

Businesscase

Na het Xcellerate Event is het winnende concept verder uitgewerkt. Zo werd er een hackathon gehouden om de technische haalbaarheid te onderzoeken. Ook werden er juridische onderzoeken gedaan en gesprekken gevoerd met netbeheerders en gemeentes. “Technisch en juridisch kan het”, zegt Marijke. “De volgende stap is om te onderzoeken of we er een businesscase van kunnen maken die bij de positionering bij Unica past.” Het Unica Innovation Center is inmiddels alweer bezig met het organiseren van nieuwe evenementen en initiatieven. “We zijn voortdurend bezig om de doelstellingen van Unica te ondersteunen en faciliteren, en samen impact te maken. Er is dus genoeg te doen.”