9 - Voorzieningen en voorwaardelijke verplichtingen

Grondslagen

Algemeen

Voorzieningen worden opgenomen wanneer de Groep een huidige verplichting heeft (wettelijk of afdwingbaar) als gevolg van een gebeurtenis in het verleden, het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich meebrengen nodig zal zijn om de verplichting af te wikkelen en een betrouwbare schatting van de verplichting kan worden gemaakt. Wanneer de Groep verwacht dat een voorziening geheel of gedeeltelijk zal worden terugbetaald, bijvoorbeeld in het kader van een verzekeringscontract, wordt de terugbetaling opgenomen als een afzonderlijk actief. Dit gebeurt echter alleen als de terugbetaling zo goed als zeker is. De kosten met betrekking tot een voorziening worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen, na aftrek van eventuele vergoedingen.

Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, worden voorzieningen verdisconteerd aan de hand van een actuele rentevoet vóór belastingen die, indien van toepassing, de risico's weerspiegelt die specifiek zijn voor de verplichting. Wanneer discontering wordt toegepast, wordt de toename van de voorziening als gevolg van het verstrijken van de tijd opgenomen als rentelast.

Bepalingen voor garantie en claims

De voorziening voor garantie en claims is de beste schatting voor de kosten in verband met garanties voor voltooide contracten, evenals materiële geschillen en claims op projecten en lopende contracten. De schatting van de garantie gerelateerde kosten wordt jaarlijks herzien.

Voorzieningen voor anciënniteitsbetalingen

De voorziening voor betalingen voor lange diensttijd dekt toekomstige economische uitstromen voor langlopende servicecontracten met klanten die rekening houden met de vervaldatum en het type prestatie. De schatting is gebaseerd op de financiële prestaties van het afgelopen jaar.

Voorzieningen voor verlieslatende opdrachten

Indien de Groep een contract heeft dat verlieslatend is, wordt een verplichting uit hoofde van het contract opgenomen en gewaardeerd als een voorziening. Alvorens echter een afzonderlijke voorziening voor een verlieslatend contract op te nemen, boekt de Groep eerst eventuele bijzondere waardeverminderingen op de contract activa die verband houden met dat contract.

Een verlieslatend contract is een contract waarbij de onvermijdelijke kosten van het nakomen van de contractuele verplichtingen hoger zijn dan de verwachte economische voordelen. Deze kosten weerspiegelen de laagste van de kosten voor het beëindigen of het uitvoeren van het contract, inclusief eventuele vergoedingen of boetes voor het niet nakomen ervan. De kosten voor de uitvoering van een contract omvatten alle kosten die rechtstreeks verband houden met het contract, zowel incrementele kosten als een toerekening van kosten die rechtstreeks verband houden met contractactiviteiten.

De Groep heeft de wijziging van IAS 37 vervroegd toegepast, die het mogelijk maakt om direct gerelateerde overheadkosten in de voorziening op te nemen.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Voorwaardelijke verplichtingen, waarvan het bestaan alleen zal worden bevestigd door het al dan niet voordoen van toekomstige gebeurtenissen die niet volledig onder de controle van de Groep vallen, worden niet opgenomen in de jaarrekening, maar worden toegelicht opgenomen als niet in de balans opgenomen verplichtingen, tenzij de mogelijkheid van een uitstroom van economische middelen als onwaarschijnlijk wordt beschouwd.

Schattingen

De groep is periodiek betrokken bij verschillende juridische procedures, geschillen en claims, waaronder regelgevingskwesties met betrekking tot de activiteiten van de Groep, licenties, belastingposities en investeringen. De uitkomsten van deze gevallen zijn onderhevig aan grote onzekerheid. Het management evalueert factoren zoals de waarschijnlijkheid van een ongunstige uitkomst en de mogelijkheid om een redelijke schatting van het verlies te maken. Onverwachte gebeurtenissen of wijzigingen in deze factoren kunnen ertoe leiden dat de Groep het bedrag dat is geboekt, verhoogt of verlaagt. Het verloop van de post voorzieningen is samengevat in de onderstaande tabel (in € 1.000):

In 2022 is een dotatie onder “overige voorzieningen” verwerkt voor een verlieslatend contract. Hierop heeft in 2023 geen wijziging plaatsgevonden. De groep heeft in 2023 de dotatiemethodiek voor de garantievoorziening geëvalueerd mede gebruik makend van benchmark met andere bedrijven. Dit heeft geleid tot een verlaging van dotatiepercentage almede beperking van omzet categorieën met materieel garantierisico. Dit heeft geleid tot een relatief hoge vrijval in 2023.

Niet uit de balans blijkende garanties

Per 31 december 2023 bedragen de aan derden verstrekte bankgaranties € 7,7 miljoen (2022: € 9,6 miljoen).

De Groep heeft bedrijfsgaranties verstrekt aan klanten van bedrijven binnen de Groep. Per 31 december 2023 zijn er voor een totaalbedrag van € 5,2 miljoen (2022: €3,0 miljoen in 2022) aan bedrijfsgaranties.

De Groep is vennoot in verschillende vennootschappen onder firma (V.O.F.) en is als zodanig hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschappen. Voor een gedetailleerde lijst van deze samenwerkingsverbanden, zie Toelichting 1: Groepsstructuur.

Overige bepalingen

In de overige voorzieningen zijn onder meer de jubileumvoorziening en de voorziening voor verlieslatende opdrachten (de laatste op beide balansdata € 500.000) van in totaal € 2,5 miljoen per 31 december 2023 (2022: € 2,4 miljoen).